Alternatieve financiering in MKB

Mkb gebaat bij meer volwassen markt voor alternatieve financiering.

Het midden- en kleinbedrijf is steeds vaker aangewezen op alternatieve financieringsvormen zoals factoring en equipment lease.

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) bracht deze snelgroeiende markt verder in kaart en ziet met name risico’s voor kleine ondernemers. De AFM betwijfelt of zelfregulering de kwetsbaarheid van deze groep ondernemers genoeg zal verkleinen. Onderzoek naar andere vormen van bescherming is daarom wenselijk.

In het kort

• Sterke groei alternatieve mkb-financiering
• Onvoldoende oog voor kredietwaardigheid
• Onduidelijke informatie over hogere kosten
• Vraagtekens bij haalbaarheid betere zelfregulering
• Onderzoek naar andere beschermingsmogelijkheden wenselijk

Sterke groei alternatieve financiering

Steeds meer gespecialiseerde aanbieders verstrekken financiering aan het mkb. Mede door strengere eisen voor bancair krediet wenden kleine ondernemers zich vaker tot factoring, equipment lease, flitskredieten en crowdfunding. Deze alternatieve kredieten voorzien duidelijk in een behoefte, maar vallen niet onder toezicht en zijn niet zonder risico. Eenmanszaken en zzp’ers hebben vaak maar beperkte financiële kennis en niet altijd de middelen om goed advies in te winnen. De coronacrisis vergroot deze kwetsbaarheid.

Onvoldoende oog voor kredietwaardigheid

Een belangrijk zorgpunt is dat de ondernemer vooral zelf lijkt te moeten bepalen of zijn financieringsbehoefte verantwoord is. Alternatieve kredietaanbieders gaan daarmee voorbij aan de kwetsbare situatie van kleine ondernemers, zeker als deze in zwaar weer zitten. Zij kunnen dan extra moeilijk een objectieve afweging maken tussen de extra risico’s en kosten van een lening en de levensvatbaarheid van hun bedrijf. Niet zelden staan kleine ondernemers bovendien persoonlijk garant. Dit is een extra punt van zorg en was voor de AFM aanleiding om deze markt beter in kaart te brengen.

Onduidelijke informatie over hogere kosten bij alternatieve financiering

De kosten van non-bancair krediet zijn hoger. Dit is deels verklaarbaar omdat de toegang tot kapitaal voor deze kredietverleners duurder is dan voor banken, het risico op wanbetaling groter en er doorgaans minder onderpand is. Kostenpercentages bij kleine kortlopende kredieten van gemiddeld 126% met uitschieters naar 400% zijn echter excessief. De kostenstructuur wordt bovendien vaak onduidelijk toegelicht met gebrekkige informatie over de voorwaarden. Kleine lettertjes in offertes en overeenkomsten lijken niet ongebruikelijk.

Vraagtekens bij haalbaarheid betere zelfregulering bij alternatieve financiering

Toegang tot financiering is belangrijk voor het mkb en de groei van non-bancaire financieringsvormen draagt daaraan bij. Maar het belang van de ondernemer staat bij aanbieders nu onvoldoende centraal. Dit wordt niet opgelost door een goed functionerende adviesmarkt. Zelfregulering is bovendien nog erg versnipperd, relatief weinig partijen sluiten zich daarbij aan en ambitieuze gedragsnormen en controle op naleving daarvan ontbreken meestal. De AFM heeft twijfels bij het animo en vermogen van de sector om zelfregulering naar een voldoende hoog niveau te tillen, goede initiatieven van onder meer Stichting MKB Financiering ten spijt.

Onderzoek naar andere beschermingsmogelijkheden nodig

Betere zelfregulering en meer zelfredzaamheid van de kleine ondernemer bieden vermoedelijk onvoldoende soelaas. Daarom is het wenselijk dat beleidsmakers en de sector ook kijken naar andere mogelijkheden om kleine ondernemers te beschermen, zoals de maximale kredietvergoeding dat doet voor consumenten. Ook een uniforme kostenmaatstaf kan interessant zijn, omdat die de markt transparanter en beter vergelijkbaar maakt. Er is wel meer onderzoek nodig om te bepalen of dergelijke maatregelen noodzakelijk en proportioneel zijn. De AFM is daarvoor vanwege het ontbreken van een wettelijk mandaat overigens niet de aangewezen partij.

Bron: AFM